Białe krwinki, inaczej nazywane leukocytami, odgrywają kluczową rolę w prawidłowym funkcjonowaniu organizmu. To właśnie one stanowią główne narzędzie walki układu odpornościowego, zapewniając ochronę naszego organizmu. Istnieją jednak różne rodzaje białych krwinek, które mają odmienne właściwości. Ile dokładnie powinno być ich w organizmie, za co odpowiadają i jakie czynniki mają wpływ na ich liczebność?
Leukocyty – co to takiego?
Krwinki białe należą do elementów morfotycznych krwi i stanowią podstawowy element układu odpornościowego. Leukocyty są większe od czerwonych krwinek i charakteryzują się również znacznie mniejszą liczebnością. Z tego względu można przyjąć, że na 600 erytrocytów przypada 1 leukocyt. Mają jądra, co umożliwia im wykonywanie podziałów komórkowych. Zależnie od rodzaju mogą żyć od kilku dni do nawet 20. lat. Chronią organizm przed niekorzystnymi czynnikami zewnętrznymi. Likwidują również uszkodzone komórki organizmu. Mają zdolność do:
- Fagocytozy – pochłaniania i trawienia innych komórek.
- Budowania odporności swoistej – zarówno naturalnej, jak i sztucznej (poprzez szczepienia ochronne).
- Produkcji oraz degranulacji wolnych rodników – na przykład w wyniku reakcji obronnej układu immunologicznego.
Gdzie powstają krwinki białe?
Zdrowy organizm dysponuje różnymi rodzajami białych krwinek, które powstają w szpiku kostnym i mają odmienne zadania. Są magazynowane przede wszystkim w:
- szpiku kostnym,
- węzłach chłonnych,
- śledzionie,
- grasicy,
- grudkach chłonnych błon śluzowych.
Jeśli układ odpornościowy uruchomi odpowiedź immunologiczną, leukocyty są uwalniane do krwioobiegu, by przedostać się w do odpowiedniego miejsca. Jeśli z różnych przyczyn śledziona lub grasica zostanie usunięta, ich funkcje odpornościowe częściowo przejmują węzły chłonne. Jaką funkcję pełnią leukocyty?
Aby odpowiedzieć na to pytanie, konieczne jest rozróżnienie poszczególnych rodzajów leukocytów, a jest ich naprawdę wiele. Funkcja krwinek białych jest odmienna, zależnie od tego, czy są to:
Granulocyty
Zawierają liczne ziarnistości w cytoplazmie. Ich jądra komórkowe są podzielone na segmenty:
- Neutrofile (granulocyty obojętnochłonne) – powstają w szpiku kostnym i stanowią ok. 50-75% wszystkich leukocytów. Uczestniczą w nieswoistej odpowiedzi immunologicznej, stanowiąc tzw. pierwszą linię obrony organizmu. Charakteryzują się szybkim czasem reakcji.
- Eozynofile (granulocyty kwasochłonne) – powstają w szpiku kostnym, a następnie przemieszczają się do krwi i krążą w niej, docierając do tkanek. Neutralizują obce białka i antygeny wielokomórkowe.
- Bazofile (granulocyty zasadochłonne) – najmniej liczne stanowią jedynie 1% wszystkich białych krwinek. Między innymi magazynują histaminę, heparynę i serotoninę.
Agranulocyty
Ich cytoplazmy nie zawierają ziarnistości. Dzielą się na monocyty (przekształcające się w makrofagi) oraz:
- Limfocyty B (szpikozależne) – biorą udział w odpowiedzi humoralnej (nabytej) układu odpornościowego. W głównej mierze odpowiedzialne są za produkcję białek odpornościowych fachowo nazywanych przeciwciałami.
- Limfocyty T (grasicozależne) – stanowią jedne z najważniejszych leukocytów w organizmie. Są produkowane w szpiku kostnym, jednak dojrzewają w grasicy. Podobnie jak limfocyty typu B produkują przeciwciała, ale także pobudzają inne komórki odpornościowe do działania. Wydzielają cytokiny, aktywują makrofagi, wspomagają odpowiedź humoralną i komórkową.
- Limfocyty NK – uczestniczą w odpowiedzi nieswoistej. Niszczą uszkodzone komórki organizmu, które nie spełniają dłużej poprawnie swoich funkcji.
Krwinki białe – ile człowiek ma ich w ciele?
Prawidłowa ilość białych krwinek jest szczególnie istotna dla prawidłowego funkcjonowania nie tylko układu immunologicznego, ale całego organizmu. Przyjmuje się, że norma leukocytów w morfologii krwi obwodowej wynosi od 4 do 11 tysięcy na mm3.
Wyniki badania leukocytów
Skoro wiesz już, co to są leukocyty, gdzie powstają krwinki białe i jakie są ich funkcje, warto wykonać profilaktyczne badania krwi także pod kątem ich zawartości. Skierowanie na nie dostaniesz bezproblemowo w ramach Narodowego Funduszu Zdrowotnego od swojego lekarza rodzinnego. Poziom leukocytów we krwi uwzględnia podstawowa morfologia. Pamiętaj jednak o tym, by nie interpretować wyników na własną rękę i po ich otrzymaniu zasięgnij opinii specjalisty. Niezależnie od tego, za co odpowiadają leukocyty, przyczyny ich zbyt wysokiego lub zbyt niskiego poziomu we krwi mogą być zróżnicowane i to lekarz powinien postawić rzetelną diagnozę.
Jak wesprzeć swój układ immunologiczny?
Istnieje wiele naturalnych sposobów na to, jak możesz poprawić swoją odporność, w tym podnieść poziom białych krwinek w organizmie. W tym celu holistycznie zadbaj o swoje zdrowie, czyli:
- Wysypiaj się – niewystarczający sen lub jego zła jakość mogą korelować z obniżonym poziomem leukocytów w organizmie i ich gorszym funkcjonowaniem. Osoby dorosłe potrzebują od 7. do 9. godzin snu w ciągu doby. Czas ten jest jeszcze dłuższy w przypadku dzieci.
- Przeznacz czas na odpoczynek – przepracowanie i nadmierny wysiłek fizyczny również mogą wpływać na nieprawidłowy poziom białych krwinek we krwi. Z tego względu ogranicz katorżnicze treningi i poświęć dodatkowy czas na regenerację oraz relaks.
- Spożywaj zbilansowane posiłki – na odporność szczególnie pozytywnie wpływają pokarmy bogate w witaminy A, C i D, kwasy omega-3, a także witaminy z grupy B (w tym kwas foliowy i witaminę B12). Cynk wspiera prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego, a żelazo przyczynia się do namnażania i aktywacji limfocytów.
- Unikaj stresu – przewlekły stres i towarzyszący mu podwyższony poziom kortyzolu w organizmie może niekorzystnie wpływać na nasz układ immunologiczny. Jeśli odczuwasz nadmierny stres, postaraj się wprowadzić pozytywne zmiany do swojego życia, na przykład trening oddechowy lub medytację. Warto również w razie potrzeby skorzystać z pomocy specjalisty, takiego jak psycholog.
- Rozważ ewentualną suplementację – jak wcześniej wspomniano dobrze zbilansowana dieta jest kluczowa dla układu odpornościowego i jego prawidłowego działania, zdarza się jednak, że z różnych przyczyn podaż składników mineralnych czy witamin jest niewystarczająca np. ze względu na ograniczenia żywieniowe. Może być tak na przykład z żelazem, którego normy spożycia są wyższe w przypadku kobiet w okresie rozrodczym, a szczególnie ciężarnych i karmiących piersią. Jeśli borykasz się z osłabioną odpornością, zgłoś się do lekarza, który zleci wykonanie konkretnych badań. Być może konieczna będzie suplementacja wybranych składników pokarmowych, by wzmocnić odporność.
